Silybum Marianum
Mariadistel

Mijn Latijnse naam is Silybum marianum, waarbij ‘sylbum’ is afgeleid van het Griekse woord voor distel en ‘marianum’ verwijst naar de heilige maagd Maria. In het Nederlands heet ik dus gewoon ‘Mariadistel’.

Onze buren gaven mij (natuurlijk wel in hun eigen taal) min of meer dezelfde naam. Zo noemen de Fransen mij ‘Chardon-Marie’ of ‘Lait de Notre-Dame’, zeggen de Duitsers ‘Mariendistel’ en heet ik in het Engels ‘Mary’s thistle’ of ‘Milk thistle’ (melkdistel).

Deze namen, zowel ‘mariadistel’ als ‘melkdistel’, verwijzen naar mijn gemarmerde bladeren.

Volgens de legende zijn die ontstaan uit een ongelukje van Maria, de moeder van Jezus. Toen zij haar kindje aan haar borst liet sabbelen, knoeide ze een paar druppels melk op mijn blad, waardoor zich daarop allemaal witte streepachtige vlekken vormden.

Vroeger noemden ze mij dus ook nog wel eens ‘Onzer-Vrouwenmelkkruid’ of ‘Onzer-Vrouwenborstenkruid’.

Dat ik tegenwoordig een distel word genoemd en niet langer een kruid, komt omdat ik nogal stekelig ben.

Mijn prachtige paarse bloemen worden goed beschermd door flinke scherpe punten. Die heb ik niet voor niets: zo word ik tenminste niet opgegeten door insecten.

Knappe jongen die zonder kleerscheuren voorbij mij komt.

Al in de oude kruidengeneeskunde was ik een veelgebruikte plant.

De Griekse genezer Dioscorides zette een thee van mijn zaden om een giftige slangenbeet te behandelen en om een stevige hoest tegen te gaan en de Romeinse geleerde Plinius de Oudere schreef dat ik misschien beter niet kan worden gekookt, maar dat ik wél een uitstekend middel ben om gal af te voeren.

Ook de zeventiende-eeuwse Britse kruidenkenner en apotheker Nicholas Culpeper was vol lof over mij. Volgens hem kon ik verstoppingen in de lever en milt tegengaan en was ik zelfs in staat om de dodelijke pest te voorkomen en genezen – ga er maar aan staan!

Wat de lever betreft zat Culpeper trouwens wel in de goede richting. Mijn zaadjes bevatten namelijk een aantal bijzondere stofjes die samen ‘silymarine’ worden genoemd. Die hebben leverbeschermende eigenschappen en stimuleren de aanmaak van nieuwe levercellen.

In de hedendaagse geneeskunde wordt silymarine bijvoorbeeld gebruikt als mogelijk levensreddend tegengif na het eten van paddenstoelen die het zeer giftige stofje amatoxine bevatten en ernstige leverschade veroorzaken.

Net als chiazaad en Goji-bessen, ben ik razend populair als ‘superfood’. Menig zelfbewust BN’er en voedingsgoeroe roert mij dagelijks door de yoghurt.

Wat mij volgens hen zo geweldig maakt? Ik zou een ontgiftende en reinigende werking hebben op de lever, dus met een beetje mariadisteldetox zou dat belangrijke orgaan in mum van tijd weer als nieuw moeten zijn.

En dus bestaan er allerlei voedingssupplementen zoals mariadistelcapsules en mariadisteltabletten, mariadisteltheeën, sapkuurtjes en ga zo maar door.

Die zouden klachten van maagpijn, maagzuur, een vol gevoel en misselijkheid tegen kunnen gaan.

Of het werkt? Nouja, juist de lever is heel goed in staat om zélf afvalstoffen op te ruimen. Ontgiften is eigenlijk een natuurlijk proces, omdat je lever erop ingesteld is om uit voeding opgenomen producten te verwerken. En eventuele onveilige of zelfs giftige stoffen die je binnenkrijgt, worden hier omgezet in andere stoffen die via de galwegen en darmen kunnen worden afgevoerd.

Een mariadistelkuur is dus vooral erg duur: voor een beetje zaad betaal je al gauw een paar tientjes. Niet gek, voor een onkruid!

Hoe dat zo is gekomen heeft alles te maken met de tijd waarin Schotland nog werd geteisterd door barbaarse Vikingen, zo’n 1200 jaar geleden.

Volgens een legende waren de vijandige Noormannen van plan om het Schotse leger ’s nachts te grazen te nemen. Om tijdens de aanval zo min mogelijk geluid te maken, trokken ze hun schoenen uit.

Op hun blote tenen slopen de bebaarde woestelingen op de Schotse krijgers af, toen een van hen midden op een distel ging staan. Hij schreeuwde het uit van de pijn, waarop de Schotten meteen wakker schrokken.

De Schotse troepen versloegen die van de Noormannen en adopteerden de paarse distel, hun redding, als nationaal symbool. Of het waargebeurd is? Kleine kans, maar het is een mooi verhaal.